The Durham Proverbs

The Durham Proverbs is a collection of 46 mediaeval proverbs written in Latin and old-English. An ancient manuscript with the proverbs can be seen in Durham Cathedral B.III.32. Here are the proverbs in Latin (corrections and supplied letters are from: Arngart, Olof. “The Durham Proverbs.” Speculum 56.2 (1981): 288-300.)

  1. Portio beatitudinis.
  2. Amicus tam prope quam longe bonus est.
  3. Amicus in necessitate probandus est.
  4. Amicos plures nemo habet.
  5. Postule[t] coram amico qui penuriam suam predicat.
  6. Bonus annus quando canis coruo exibet.
  7. Sepe in [u]ile sacculo fulget aurum.
  8. Post medum maxime sitit.
  9. Post amabilem hominem durissime ted[e]t.
  10. Nunc in iudicio porci dixit maritus sedens in apro.
  11. [N]eque confiderem liceat bene ambulasset dixit qu[i] uidit [st]rigas capite pregredientes.
  12. Omne in ore quod in mente.
  13. Commune peccunia propinquorum.
  14. Homo facit sicut fit quando potest sicut uult.
  15. [N]ec caro carnem emendat dixit qui caccabum plenum ponderosum coxit.
  16. [P]rudent[i] facile caus[a] insinuatur.
  17. Cecus duobus oculis qui pectore non cernit.
  18. [S]ol[i] illi non contendunt qui in unum non conueniunt.
  19. [Non omnia] uera dicend[a] sunt.
  20. Bene loquere sic bene facias.
  21. Veritas seips[a]m semper declarat.
  22. [S]olu[m] igna[u]us [metuere pot]est.
  23. Ne[c] cito pauidus nec ilico arri[d]ens qui esse debet.
  24. Reus propiti[ati]one indiget.
  25. Melius centum adire loc[os] quam centum perpati contumelias.
  26. Non erit fidelis amicus qui mala celat imminens.
  27. Tam honest[o]s hospites quam suscipientes esse oportet.
  28. Omnia dona retrorsumr espiciunt.
  29. Nescit suaue diligere qui amarum non gustauerit.
  30. [G]audio car[et] an spes in mansione restat.
  31. Omnis exercitus quando dux [est] alacer.
  32. Crebro [struit qui ui]atoribus parat.
  33. [I]nstanter laborantium diutissime stat domus.
  34. [C]ibus in dispergentisf it manus.
  35. Premio caret qui beneficiumi ngrat[o] prestet.
  36. Necessitas plura doc[et].
  37. Meliora plura quam grauia honera fiunt.
  38. [O]mne ingenium accerbior rependitur.
  39. Omnis inuocans cupit audiri.
  40. Custodem ponit qu[o] uigilans minat[ur].
  41. Non debet equo parcere qui uult ceruum peruertere.
  42. Vas quantum plen[i]or tantum moderatius ambulandum.
  43. Non potest os ambo plenum ferrine et ignem sufflare.
  44. [. . .] ait qui a[udiu]it [clamorem in] infern[o].
  45. [T]e habe[a]t qui te uocet [ai]t qui famem uidit abeuntem.
  46. [D]e calamitate [i]actita[n]tes qui de longe itineribus.